Τι είναι τα (οδοντικά) εμφυτεύματα;
Τα οδοντικά εμφυτεύματα (dental implants) είναι τεχνητά υποκατάστατα δοντιών τα οποία όπως, δηλώνει και το όνομά τους εμφυτεύονται μέσα στο οστούν της γνάθου στη θέση ελλιπόντων δοντιών. Συγκεκριμένα αποτελούνται από δύο επιμέρους τμήματα. Το πρώτο τμήμα είναι αυτό που ενσωματώνεται στο οστούν ενώ το δεύτερο, που ονομάζεται διαβλεννογόνιο τμήμα (abutment), συνδέεται με το άνω μέρος του εμφυτεύματος. Σκοπός του δεύτερου τμήματος είναι να υποδεχθεί την τελική προσθετική εργασία (κλασσική στεφάνη, μερική ή ολική οδοντοστοιχία κτλ.) κατά την ολοκλήρωση της προσθετικής εργασίας.
Πότε αντεδείκνυνται τα οδοντικά εμφυτεύματα;
Παρά το γεγονός ότι τα οδοντικά εμφυτεύματα αποτελούν λύση εκλογής σε περιπτώσης μερικής ή ολικής νωδότητας, εντούτοις υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις που η τοποθέτησή του κρίνεται αδύνατη ή και επικίνδυνη. Τέτοιες περιπτώσεις είναι :
- Οξείες νοσηρές καταστάσεις του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας (ερπητική ουλοστοματίτιδα, οξεία ελκονεκρωτική ουλίτιδα κ.α.)
- Παθολογικές αλλοιώσεις στα οστά των γνάθων στα σημεία υποδοχής των εμφυτευμάτων.
- Γενικές νόσοι που ενδεχομένως να προκαλέσουν επιπλοκές στην ομαλή μετεγχειρητική πορεία (σακχαρώδης διαβήτης, ανοσοκαταστολή, καρδιακή ανεπάρκεια κ.α.) Αυτές οι περιπτώσεις πάντως δεν είναι απαγορευτικές μόνο για την τοποθέτηση των εμφυτεύματων αλλά και για οποιαδήποτε επέμβαση στη στοματική κοιλότητα.
- Λήψη διφωσφονικών φαρμάκων ενδοφλεβίως για την αντιμετώπιση οστεοπόρωσης
- Ηλικία μικρότερη των 18 ετών
- Εγκυμοσύνη
Η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων είναι επώδυνη διαδικασία;
Η διαδικασία τοποθετήσης των εμφυτευμάτων απαιτεί μια μικρής έκτασης χειρουργική επέμβαση που γίνεται κάτω από τη συνήθη τοπική αναισθησία. Επομένως κατά τη διάρκεια της επέμβασης δεν τίθεται θέμα πόνου. Σα χειρουργική επέμβαση όμως είναι αναμενόμενος κάποιος μετεγχειρητικός πόνος ο οποίος εύκολα αντιμετωπίζεται με τα κοινά αναλγητικά (παυσίπονα).
Από τι υλικό είναι κατασκευασμένα τα εμφυτεύματα;
Τα εμφυτεύματα που χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά σήμερα, είναι τα εμφυτεύματα τύπου Bränemark, που πήραν το όνομα τους από τον ερευνητή που συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη και ολοκλήρωσή τους. Τα εμφυτεύματα αυτά είναι κατασκευασμένα από τιτάνιο. Το υλικό αυτό πλεονεκτεί στο οτι έχει πολύ καλές μηχανικές ιδιότητες, υψηλή βιοσυμβατότητα με τους ζώντες ιστούς και το σημαντικότερο, υψηλή αντίσταση στη διάβρωση από τα υγρά δεδομένης της υγρασίας του περιβάλλοντος στο σημείο τοποθέτησής του που αγγίζει το 100%
Ποια ακριβώς είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων;
Εφόσον το σχέδιο θεραπείας περιλαμβάνει την τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων και έχει «προετοιμαστεί» το υπόστρωμα για την υποδοχή τους (άριστη στοματική υγιεινή , απουσία ή ρύθμιση γενικής νόσου , απουσία νόσου στη στοματική κοιλότητα συμπεριλαμβανομένων και των δοντιών) η διαδικασία τοποθέτησής τους χωρίζεται σε 3 στάδια:
- Στάδιο της καθεαυτό εμφύτευσης. Σ’αυτό το στάδιο επιτελείται η εμφύτευση του πρώτου τμήματος του εμφυτεύματος μέσα στο οστούν των γνάθων. Πρόκειται για την κύρια χειρουργική διαδικασία μετά το πέρας της οποίας μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από 3 εώς 6 μήνες. Η διάρκεια του διαστήματος που θα παραμείνει “κρυμμένο” το εμφύτευμα μέσα στο οστό εξαρτάται από την υφή του οστού και το πόσο σταθερό είναι το εμφύτευμα κατά την αρχική του τοποθέτηση, αν χρησιμοποιήθηκαν οστικά μοσχεύματα, μεβράνες ιστικής αναγέννησης κτλ. Το διάστημα αυτό είναι υψίστης σημασίας για την επιτυχία της , καλούμενης , οστεοενσωμάτωσης (osseointegration). Με τον όρο αυτό εννοούμε τη διαδικασία κατά την οποία το οστό περιβάλλει πλήρως και ερμητικά το εμφύτευμα ώστε ουσιαστικά στο πέρας της ανωτέρω διαδικασίας να αποτελέσουν ένα ενιαίο σώμα. Κυριότερο αίτιο αποτυχίας των εμφυτευμάτων είναι οι πρώιμες φορτίσεις των εμφυτευμάτων πριν την ολοκλήρωση της οστεοενσωμάτωσης μ’αποτέλεσμα την ανάπτυξη συνδετικού ιστού ανάμεσα στο οστό και στο εμφύτευμα.
- Αποκάλυψη του εμφυτεύματος. Μετα την ολοκλήρωση των 3 ή των 6 μηνών ακολουθεί η αποκάλυψη του εμφυτεύματος και η τοποθέτηση της βίδας επούλωσης (healing cap). Σκοπός της είναι η διαμόρφωση των μαλακών ιστών της περιοχής ώστε να πετύχουμε ένα άρτιο αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα στο επόμενο στάδιο.
- Κατασκευή της προσθετικής εργασίας. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας της εμφύτευσης πραγματοποιείται με την κατασκευή της τελικής προσθετικής εργασίας που θα στηριχθεί πάνω στο διαβλεννογόνιο τμήμα του εμφυτεύματος. Το στάδιο αυτό έπεται του δεύτερου σταδίου κατά 7-14 ημέρες ενώ η διαδικασία κατασκευής της προσθετικής εργασίας είναι όμοια με την τεχνική που ακολουθείται στις υπόλοιπες περιπτώσεις έλλειψης δοντιών.
Πόση είναι η διάρκεια ζωής ενός εμφυτεύματος;
Η διάρκεια ζωής των εμφυτευμάτων δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί αφού υπεισέρχονται πολλοί αστάθμητοι παράγοντες που είναι σε θέση να οδηγήσουν σε πρόωρη απώλεια τους. Τέτοιοι είναι η κακή στοματική υγιεινή, υπέρμετρες φορτίσεις των εμφυτευμάτων (βρυγμός, παραλειτουργικές έξεις κλτ.), παθολογικές εξεργασίες στα οστά των γνάθων, το κάπνισμα, η εμπειρία και οι γνώσεις του οδοντιάτρου κ.α. Πρόσφατες έρευνες, πάντως, έχουν δείξει μεγαλύτερη των 30 ετών παραμονή των εμφυτευμάτων στη στοματική κοιλότητα χωρίς προβλήματα. Τα αποτελέσματα, όμως, αυτά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αντικειμενικά δεδομένου πως οι έρευνες έγιναν κάτω από αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες στοματικής υγιεινής κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο με τους «καθημερινούς» ασθενείς.
Πόσο αποτελεσματική είναι η διαδικασία τοποθέτησης των εμφυτευμάτων;
Αυτό εξαρτάται εκτός από τους αστάθμητους παράγοντες, που προαναφέρθηκαν, και στο είδος της προσθετικής εργασίας που πρόκειται να τοποθετηθεί πάνω από το εμφύτευμα, από το αν πρόκειται για την άνω ή την κάτω γνάθο, καθώς και από τον αριθμό των εμφυτευμάτων που τοποθετούνται. Σε γενικές γραμμες η επιτυχία των εμφυτεύματων αγγίζει το 99%, ποσοστό το οποίο με το πέρασμα των χρόνων πέφτει στο 90-95% μετα τα 10 χρόνια.
Τα εμφυτεύματα απαιτούν κάποια ιδιαίτερη αντιμετώπιση εκ μέρους του ασθενή;
Απλά, σχολαστικότατη στοματική υγιεινή και συχνή παρακολούθηση.
Είναι πιθανό να εμφανιστούν επιπλοκές μετά την τοποθέτηση του εμφυτεύματος;
Όπως όλες οι επεμβάσεις όχι μόνο στο στόμα, αλλά και οπουδήποτε στο σώμα συνοδεύονται και από ορισμένες ενδεχόμενες επιπλοκές. Εξαίρεση δε θα μπορούσαν ν’αποτελέσουν και τα εμφυτεύματα. Κυριότερη επιπλοκή αποτελεί η αποτύχια επίτευξης της οστεοενσωμάτωσης. Αυτή με τη σειρά της αποδίδεται στους εξής παράγοντες:
- Μη σεβασμός του χρονικού διαστήματος των 3 ή 6 μηνών μετά το στάδιο της καθεαυτό εμφύτευσης
- Κακός σχεδιασμός της προσθετικής εργασίας
- Κακή εκτίμηση της ποιότητας του οστού στο σημείο τοποθέτησης του εμφυτεύματος.
- Παραλειτουργικές έξεις που δεν έγιναν αντιληπτές κατά τη λήψη του ιστορικού ή εμφανίστηκαν αργότερα (πχ. βρυγμός)
Πραγματικά, οι εξελίξεις στο χώρο της οδοντιατρικής τα τελεύταια χρόνια είναι επαναστατικές. Πάρ’όλα αυτά πάντα θα μιλάμε για υποκατάστα των οδοντικών ουσιών και ποτέ για αντικατάστασή τους. Όλα τα υλικά και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο χώρο του οδοντιατρείου, συμπεριλαμβανομένων των εμφυτευμάτων, αποσκοπούν στη μίμηση των λειτουργιών του στοματογναθικού συστήματος αφού σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να φτάσουν στην τελειότητα και αρμονία που χαρακτηρίζει ένα ακέραιο στοματογναθικό σύστημα.