Καθημερινά δεχόμαστε ενα καταιγισμό προτάσεων, είτε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είτε από το περιβάλλον μας, για το ποια οδοντόκρεμα θα πρέπει να επιλέξουμε. Πολλοί, επίσης, θεωρούν πως όλες οι οδοντόκρεμες δε διαφέρουν μεταξύ τους και επομένως όποια και αν διαλέξουν δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Τελικά που βρίσκεται η αλήθεια;
Ποιος είναι ο σκοπός της οδοντόκρεμας;
Πρωταρχικός σκοπός μιας οδοντόκρεμας είναι η μηχανική απομάκρυνση της οδοντικής πλάκας αλλά και των χρωστικών που εναποτίθενται στις επιφάνειες των δοντιών. Αυτό επιτυγχάνεται με την παρουσία αποτριπτικών ουσιών στη μάζα της οδοντόκρεμας με τη μορφή κόκκων που αποτελούνται απο ανόργανα, κυρίως, άλατα. Οι αποτριπτικές ουσίες αποτελούν το κυριότερο, σε ποσοστό, συστατικό των οδοντοκρεμών μαζι με το νερό και τις υγραντικές ουσίες. Οι τελευταίες συμβάλλουν στη διατήρηση του σκευάσματος σε μορφή πάστας.
Τι άλλα συστατικά περιέχει μια οδοντόκρεμα;
Σε μικρότερες ποσότητες οι σύγχρονες οδοντόκρεμες περιέχουν αρωματικές ουσίες και βελτιωτικά γεύσης. Όπως είναι ευνόητο οι παράγοντες αυτοί αποσκοπούν στο να καταστήσουν την οδοντόκρεμα ευχάριστη στη γεύση και στην όσφρηση. Σαν βελτιωτικά γεύσης χρησιμοποιούνται ουσίες που δεν μπορούν να μεταβολιστούν από τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας σε αντίθεση με τη ζάχαρη, όπως η σορβιτόλη, η ζαχαρίνη, η ξυλιτόλη, η μαννιτόλη κ.α. Ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο που περιέχεται στις οδοντόκρεμες, σε μικρές ποσότητες, είναι οι λεγόμενοι συνδετικοί παράγοντες. Ρόλος τους είναι να διατηρούν τα σκευάσματα σε ομοιογενή σύσταση διαφορετικά, δεδομένου ότι οι οδοντόκρεμες ουσιαστικά είναι ένα μείγμα στερεών και υγρών συστατικών, θα επέρχετο με την πάροδο του χρόνου διαχωρισμός των συστατικών τους. Τελειώνοντας με τα βασικά συστατικά των οδοντοκρεμών δε θα πρέπει να λησμονούμε την παρουσία συντηρητικών ουσιών που αποτρέπουν την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων που παρεισφρύουν στη μάζα της πάστας.
Υπάρχουν “ειδικές” οδοντόκρεμες για “ειδικές” περιπτώσεις;
Εκτός από τα παραπάνω συστατικά, που ανευρίσκονται στην συντριπτική πλειοψηφία των οδοντοκρεμών, τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί και ποικίλοι θεραπευτικοί παράγοντες που στοχεύουν στην αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων της στοματικής κοιλότητας. Επειδή τα κυριότερα προβλήματα στην περιοχή του στόματος είναι η τερηδόνα, οι νόσοι του περιοδοντίου και η υπερευαισθησία των δοντιών παρασκευάστηκαν και οι αντίστοιχες οδοντόκρεμες με τα κατάλληλα συστατικά.
- Τερηδόνα: Είναι ευρέως γνωστός ο ρόλος του φθορίου στην πρόληψη της τερηδόνας. Το φθόριο έχει την ικανότητα να δεσμεύεται από τους κρυστάλλους της αδαμαντίνης και μέσω μιας σειράς χημικών αντιδράσεων να την καθιστά ανθεκτικότερη στην προσβολή από την τερηδόνα. Έτσι το φθόριο προστέθηκε στις σύγχρονες οδοντόκρεμες είτε με τη μορφή του φθοριούχου νατρίου, είτε με τη μορφή του μονοφθοριοφοσφωρικού νατρίου με πολύ καλά αποτελέσματα. Πάντως τα σκευάσματα αυτά χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή λόγω της τοξικότητας του φθορίου, αν ληφθεί σε υψηλές ποσότητες. Γι’αυτό το λόγο η περιεκτικότητα των φθοριούχων οδοντοκρεμών σε φθόριο δεν ξεπερνά τα 1450ppm.
- Νόσοι του περιοδοντίου: Τα σκευάσματα αυτά μπορεί να περιέχουν είτε δραστικές ουσίες αποτελεσματικές κατά των μικροβίων της οδοντικής πλάκας που ευθύνεται για τις παθήσεις των ούλων (τρικλοζάνη, χλωρεξιδίνη, άλατα ψευδαργύρου κτλ.) είτε πυροφωσφορικά άλατα που εμποδίζουν το σχηματισμό πέτρας δεσμεύοντας τα πλεονάζοντα ιόντα ασβεστίου και μαγνησίου που υπάρχουν στο σάλιο.
- Υπερευαισθησία δοντιών: Αυτή μπορεί να οφείλεται είτε στην αποκάλυψη τμήματος της ρίζας του δοντιού είτε σε φθορά της αδαμαντίνης μη τερηδονικής αιτιολογίας (διάβρωση, μικρό πάχος, μικρορωγμές κτλ.) με αποτέλεσμα τα υπερκείμενα στρώματα να μην είναι σε θέση να προστατεύσουν την υποκείμενη οδοντίνη. Σ’αυτήν την περίπτωση τα ερεθίσματα (ψυχρό, θερμό, γλυκό κ.α.) προκαλούν μεταβολές και μικροκινήσεις στο υγρό των οδοντινοσωληναρίων (μικροσκοπικών σωληνίσκων που διατρέχουν την οδοντίνη) διεγείροντας τον πολφό. Οι οδοντόκρεμες αυτές περιέχουν παράγοντες, που αποσκοπούν, με διαφορετικό μηχανισμό ανάλογα με το σκεύασμα, στην απόφραξη των οδοντινοσωληναρίων και στη διακοπή της αγωγής των ερεθισμάτων.
Συμπέρασμα;
Επομένως δεν υπάρχει σαφής απάντηση στο ερώτημα «ποια είναι η καλύτερη οδοντόκρεμα». Ή πιο σωστά καλύτερη οδοντόκρεμα είναι αυτή που ανταποκρίνεται στα προβλήματα της στοματικής κοιλότητας. Διαφορετική θα είναι η επιλογή ενός ατόμου με πρόβλημα τερηδόνας σε σχέση με κάποιον που εμφανίζει προβλήματα υπερευαισθησίας. Το κλειδί είναι η σωστή συνεργασία ασθενή-οδοντιάτρου, αφού ο τελευταίος θα σταθμίσει τις οδοντιατρικές ανάγκες του ασθενή του και θα του υποδείξει την καταλληλότερη οδοντόκρεμα σε συνδυασμό, πάντα, με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα στοματικής υγιεινής. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως οι οδοντόκρεμες από μόνες τους μοιάζουν με ένα μεμονωμένο στρατιώτη που ρίχνεται στην κρισιμότερη μάχη, καταδικασμένος σε ήττα. Μόνο αν βοηθηθεί και από άλλους και κάτω από σωστή στρατηγική μπορεί να βγει νικητής.